Spanje vindt dat zij een goede deal hebben gemaakt met de Gambiaanse regering. Op 28 augustus jl. hebben beide landen gezamenlijk een overeenkomst ondertekent (een memorandum van overeenstemming, MoU) om illegale migratie tegen te gaan. Het doel van dit MoU is om op seizoensbasis werknemers te werven voor de Spaanse arbeidsmarkt. De Spaanse oppositie heeft fel kritiek op deze deal. Ook Gambianen vragen zich af of dit wel de oplossing is om massa migratie tegen te gaan.

Levensgevaarlijke Backway naar Europa

In Gambia is de (jeugd)werkloosheid hoog en door de inflatie is het leven er moeilijk. Al decennia vertrekken jongeren uit Afrika naar Europa omdat ze er hopen op een betere toekomst. De afgelopen jaren zijn de migratieaantallen enorm gestegen. Via de illegale weg (the Backway) trekken jongeren via de Sub-Sahara naar Noord-Afrika om daar via boten de Middellandse Zee over te steken naar Italië, Griekenland of Malta.

Dat deze reis, in wiebelige, houten bootjes over de Atlantische oceaan naar de Spaanse eilanden, levensgevaarlijk is, daar heb ik al menig artikel over geschreven. De horrorverhalen van de jongeren die de reis maakten en veelal bleven steken in de Noord-Afrikaanse landen, geven aan dat de reis naar Europa op deze manier moet stoppen. De jonge Afrikaanse mannen en vrouwen zijn voortdurend op de vlucht, worden mishandeld, verkracht, gevangen genomen of verdwijnen simpelweg. Toch weerhoudt het hun leeftijdsgenoten niet tegen om te gaan. Ook als het de dood betekent. Nog steeds reizen duizenden jongeren illegaal, met ook kleine kinderen, naar Europa, hopend op “de groene weiden” aldaar.

De ooggetuigenverslagen die ik heb geschreven over de illegale migratieroutes naar Europa:

Deel 1: “Deze reis zou ik mijn ergste vijand niet eens aanraden”

Deel 2: “De hel genaamd Libië” 

Deel 3: “De terugreis via Niger”

Spanje staat open voor werkmigranten uit Afrika

Sinds de zomer van dit jaar kiezen echter steeds meer migranten ervoor om via de Canarische Eilanden (Spanje) Europa te bereiken. RTL Nieuws schrijft eind augustus dat de routes via Italië en Griekenland door migratiedeals en andere omstandigheden minder aantrekkelijk zijn en zo blijft Spanje als een van de weinig, andere opties over.

Spanje bekijkt de migratie positief. Spaanse minister van Inclusie, José Luis Escrivá, stelt dat migratie geen probleem is. Spanje kan de jonge Afrikanen goed gebruiken. Volgens een recent onderzoek van de Bank van Spanje heeft namelijk 27 procent van de Spaanse werkgevers moeite om vacatures in te vullen. De grootste tekorten zijn te vinden in de sectoren landbouw, horeca en bouw. Spaanse jongeren verdwijnen van het platteland om te gaan werken en leven in de steden. De ouderen kunnen het werk op de boerderijen niet aan. Volgens de Spaanse minister Escrivá, vormt deze regelgeving een waardevol instrument om veilige en ordelijke migratie te bevorderen. Zodra de contractperiode is afgelopen, dienen werknemers terug te keren naar hun land van herkomst. De minister Escrivá bezocht in augustus Mauritanië, Senegal en Gambia in West-Afrika en sprak met de leiders van de landen.

Gambia’s president Barrow toonde zijn dankbaarheid voor de Spaanse inspanningen en gaf aan dat de nieuwe overeenkomsten zullen bijdragen aan zowel vrede als het aanpakken van onregelmatige migratie in de regio. Naast Spanje regelde hij ook huishoudelijk werk voor zijn landgenoten in Saoudi Arabië en Qatar.

Migratiedeal: grote uittocht van jonge, getalenteerde Gambianen

Op 29 oktober jl. publiceert de Gambiaanse regering het recruitmentplan, dat daarna op grote schaal op social media wordt verspreid. In het plan wordt benadrukt dat er bepaalde bureau’s voor de werving zijn aangesteld en dat particuliere wervingsbureaus geen vergunning hebben om mensen te werven voor uitzending naar Spanje. De Public Employment Services Unit van het Department of Labour onder het ministerie van Handel is aangewezen als bevoegde autoriteit om het wervingsproces te coördineren en te faciliteren.

Ondertussen in Gambia melden jongeren zich massaal aan bij de bureau’s. Velen hebben belangstelling om te werken in Spanje. Alhoewel het een contract voor een bepaalde periode betreft en de arbeiders daarna weer naar huis moeten gaan, ligt het voor de hand dat velen de illegaliteit in zullen gaan. De details van de contracten zijn niet bekend en over de inhoud wordt geheimzinnig gedaan. Want welke garanties geven de overheden aan de jongeren die zich aanmelden? Waar gaan ze wonen en wie betaalt voor hun levensonderhoud?

Migratiedeal werkt corruptie in de hand

De Bureau’s die een vergunning hebben voor de werving, werden deze week op hun vingers getikt door de minister van Handel, Industrie, Regionale intergratie en Werkgelegenheid. Ze mogen geen kosten in rekening brengen, behalve een tarief dat door het ministerie is vastgesteld. De minister verklaarde dit nadat sommige kandidaten lieten weten dat de bureau’s wel degelijk een bedrag vroegen voor de sollicatieprocedures. Een Gambiaan die wilde gaan, betaalde toch 50.000 dalassi (ca. 645 euro) voor het visum om te gaan werken in Spanje en volgens hem regelt en betaalt de Spaanse overheid zijn verblijf. Elke maand mag hij 60% van zijn salaris houden en 40% inleveren voor verblijfskosten en belasting.

Als Spanje arbeidsplaatsen heeft, laat zij dit de regering weten die daarvoor bureaus heeft ingeschakeld waar de Gambiaan die belangstelling heeft, zich kan melden. Uit onbevestigde berichten blijkt dat politici hun aanhangers hebben aangemoedigd zich te registeren zodat ze een plek krijgen op de lijst. Tijdens de besprekingen over de overeenkomst vroeg de Gambiaanse minister van Handel zich al af of de hele rekrutering niet door de politici zou worden gekaapt voor hun eigen gewin?

Medewerkers van het eigen ministerie melden zich zelfs aan voor het werken in Spanje. Werken in Gambia verdient vele malen minder dan een baan in Spanje. Zo vertrekken vele getalenteerde, afgestudeerden jongeren uit Gambia en of ze terugkomen is maar zeer de vraag.

‘Stomste idee ooit’

Een van de Afrikanen die al een aantal jaren in Spanje woont, reageert verontwaardigd op het idee van de Spaanse overheid om zijn landgenoten op deze manier te werk te stellen. Hij stelt dat het huidige idee ‘het stomste idee ooit’ is. “Hoe kunnen ze Gambianen vragen hier te komen werken, terwijl hier al duizenden Afrikanen zijn en die mogen niet werken van de regering”, vraagt hij zich af. “Ze moeten maar liefst 3 jaar wachten op een werkvergunning”, vertelt hij. De Gambiaan woont nu ruim 4 jaar in Europa (hij kwam via de Backway) en hij heeft veel ervaring met immigratieprocedures. “Er zijn hier heel veel illegale migranten die geen werk hebben. Waarom zegt de Spaanse overheid dat ze meer arbeidskrachten uit Gambia nodig hebben, terwijl er duizenden zijn die hier al zijn maar niet aan het werk mogen?”

Portugal is het avontuur vorig jaar aangegaan. Het land recruwte Portugees sprekende Afrikanen en Brazilianen. Diegene die kwamen hadden geen documenten en ondervonden problemen.

Ramp voor de economie in Gambia

De oplossing voor het migratieprobleem ligt in het bouwen van een toekomst in de Afrikaanse landen zelf, stellen diverse boeren uit Gambia. Doordat Spanje mensen zoekt voor de agrarische sector, groeit de Spaanse economie. De Gambiaanse economie gaat hieronder lijden. Spanje gaat meer voedsel produceren en gaat dit exporteren. Doordat jongeren vertrekken die anders in de agrarische sector in eigen land kunnen gaan werken, moet het land voedsel blijven importeren. Naast de grote voedselimport en de stijgende inflatie, is dit idee dus een ramp voor de economie in Gambia. ”

“Waarom investeert de Spaanse overheid niet in onze agrarische sector, dan pak je het migratieprobleem aan”, stelt een van de boeren. “Ons land is vruchtbaar, misschien nog wel meer dan Spanje. En als de Spaanse boeren hier komen om kennis over te dragen, dan blijven jongeren om het vak te leren omdat er hier dan werk voor ze is”, licht hij toe.

De duur van de arbeidsovereenkomsten is onbekend. “Deze deal is zo’n slecht idee”, roept de boer uit. Ten eerste, de jongens die gaan, komen echt niet meer terug. Ze zeggen wel dat ze terugmoeten na afloop van de contracten, maar wat denk je dat er gaat gebeuren? De jongens slaan op de vlucht en trekken naar Nederland of Duitsland voor werk. Ten tweede de selectieprocedure is corrupt. Mensen bij de overheid laten hun eigen familieleden al voorgaan of gaan zelf voor dit werk waar ze meer mee kunnen verdienen dan hun huidige werk. De aangewezen bureau’s proberen er meer geld uit te slaan en vragen een vergoeding voor het regelen van de visa’s. De Gambiaanse regering heeft nu aangegeven zelf de selectie te gaan doen in verband met deze corruptie. En tenslotte is er natuurlijk de taalbarrière tussen Gambianen en Spanjaarden. In Gambia wordt engels gesproken en er is weinig tot geen Spaanse les. “Dat gaat problemen veroorzaken”, zucht de Gambiaanse boer. De landbouw in Afrika heeft potentie, meer dan in Spanje en een impuls in de landbouw en ondernemerschap maakt dat Afrikanen een toekomst in eigen land krijgen. “En zo raken we onze jongere generatie kwijt, waarschuwt hij “en dat is rampzalig voor de toekomst van Gambia en andere Afrikaanse landen”.