“Deze reis zou ik mijn ergste vijand niet eens aanbevelen.”
Inleiding:
‘The Backway’ is de naam voor de illegale route vanuit Afrika naar Europa. Via deze zogenoemde ‘achterdeur’ reizen duizenden jonge Afrikanen illegaal over hun thuiscontinent met als eindbestemming Italië of Spanje. Ze hopen op een betere toekomst in het Westen. Nieuwsberichten tonen dat boten vol vluchtelingen omslaan en dat de opvarenden verdrinken in de Middellandse Zee of in de wateren rondom de Canarische Eilanden. Sommige landen zetten reddingsboten in om de jeugd uit het water te vissen maar velen vinden er de verdrinkingsdood. Sporadisch verschijnen in de mainstream media berichten over wat er tijdens de reis met de jongeren gebeurt. Voor en tijdens mijn bezoek aan Gambia in het begin van het jaar, sprak ik familieleden van jongeren die The Backway hadden genomen, jongeren die terug zijn gekomen en jongeren die vast kwamen te zitten in de drie noordelijke Afrikaanse landen. Deze verhalen zijn schokkend en huiveringwekkend. In drie delen zal ik hun verhalen delen…
Deel 1:
De jongeren hebben vaak jaren gespaard om de reis naar ‘De Groene Weiden’, zoals Europa wordt genoemd, te maken. Soms springen ouders bij en soms wordt het geld van de ouders gestolen en zijn de jongeren van de een op de andere dag vertrokken. Via mensensmokkelaars, ‘Agents’, plannen ze de reis. In het geheim spreken ze een locatie af waar ze zich moeten melden voor vertrek.
Ondanks diverse waarschuwingen van hun landgenoten die terugkeerden van de horrorreis, vertrekken nog dagelijks honderden jongeren op een reis waarvan diegenen die hun voorgingen zeggen dat ze The Backway hun ergste vijand nog niet zouden aanraden. Diegene die weggaan zijn voornamelijk jongens in de leeftijd van 18 tot 30 jaar maar ook steeds meer meiden en kinderen vertrekken.
Onderweg door de woestijn
Vanuit Gambia of Senegal gaat de reis via Mauritanië en Mali steeds noordelijker door de Sahara naar Algerije, Libië of Tunesië. Deze laatste drie landen liggen aan de kust van de Middellandse Zee en mensensmokkelaars bieden geheime overtochten per boot naar Europa.
Diep in de nacht, in het geheim, vertrekken de jongeren in vrachtwagens. Door de ‘Agents’ wordt de reis comfortabeler voorgeschoteld dan die in werkelijkheid is. Als vee staan ze, rechtop, urenlang dicht tegen elkaar aan. Foto’s of video’s nemen is verboden. Luister je niet dan krijg je klappen of word je doodgeschoten. Dreigt er gevaar bijvoorbeeld door een politiecontrole dan moeten ze zich verstoppen in de bosjes. Onderweg worden de jongeren mishandeld, seksueel misbruikt en afgeperst. Het bedrag dat is afgesproken is vaak onvoldoende en ze moeten meer geld betalen om verder te kunnen reizen. De vrachtwagen stopt soms bij een oase en dan kunnen de jongens snel hun fles water vullen op een plek waar ook kamelen drinken. Dat water is sterk vervuild. Sommigen worden ziek, maar zorg onderweg is er niet. Ben je verzwakt dan heb je een probleem.
Overtocht per boot
Kies je voor een illegale boottocht vanuit Senegal naar de Canarische Eilanden (Spanje) dan vertrek je ook op een geheime locatie en tijdsstip vanaf het strand ergens aan de kust van Senegal of Gambia. Ook hier duurt de reis soms langer dan de gepland. Aan boord worden mensen ziek en sterven. Lijken worden de zee in geworpen. Er is te weinig eten en drinken aan boord en hygiëne is er al helemaal niet. De boten die bestemd zijn voor zo’n 50 mensen zitten volgepropt met zo’n 200 mensen. De meeste Afrikanen kunnen niet zwemmen dus als een boot omslaat, verdrinken er veel mensen. Sommige bootreizigers zijn nog zo jong dat ze in paniek om hun moeder roepen omdat ze bang zijn en getraumatiseerd over wat ze meemaken. Getuigen hebben verklaard dat de jongeren die buiten zinnen zijn, door de bemanning in de zee worden gegooid. Omdat de bemanning denkt dat ze bezeten zijn van boze geesten.
In de zomerperiode van 2023 kwamen dagelijks duizenden migranten uit Afrika aan op het Italiaanse eiland Lampedusa. Door het mooie, warme weer durven Afrikanen de overtocht te maken. Later in de winterperiode als het weer ruiger wordt op zee, varen er veel minder boten naar Europa en raken de jongeren vast in Noord-Afrika.
De afgelopen wintermaanden verschijnen via de sociale media steeds meer verhalen over het lot van de illegale migranten in deze landen. Ik volg de facebookpagina van Ebrima Migrations Situation en met Ebrima heb ik regelmatig contact over de migratiesituatie in deze landen. Ebrima (Gambia) vertrok jaren terug illegaal naar Europa en woont nu op Malta. Hij is enorm begaan met de jongeren, waarschuwt ze om niet te gaan. Indien nodig meldt hij de situaties van de boten op de Middellandse Zee via zijn Facebookpagina. Met FreeBirds Media interviewden Penny en ik Ebrima en vertelde hij dat hij vier grote Whatsapp groepen beheert waar voornamelijk ouders in zitten die vragen of mensen iets weten over de status van hun kinderen die zijn vertrokken. Regelmatig worden oproepen geplaatst van vermiste jongeren. Ook heeft Ebrima veel contact met de jongeren die vastzitten in de Noord-Afrikaanse landen en met de ambassade in Marokko om de jeugd met vliegtuigen terug naar hun vaderland te brengen.
In het tweede deel zal ik verslag doen van jongeren die vast kwamen te zitten in Algerije, Libië en Tunesië of daar nog steeds gevangen zitten.
Wil je op de hoogte worden gehouden van deze reportages, stuur dan een mail naar erica@zebrainspiratie.nl.
Foto: bron Ebrima Migrants Situation